علت قفل شدن موتور کولر آبی و رفع آن

جام کردن موتور کولر آبی، دلایل آن و راه‌های تعمیر آن، موضوعی است که در این مقاله می‌خواهیم به آن بپردازیم. یکی از مشکلات رایج در کولر آبی، مشکلات مربوط به موتور است. به طور کلی موتور کولر، وظیفه تبدیل انرژی الکتریکی (برق) را به انرژی مکانیکی دورانی به عهده دارد. درون موتور، یک سیم پیچ وجود دارد که با تولید میدان مغناطیسی، این تبدیل انرژی را انجام می‌دهد و روتور و شفت در موتور نیز، سبب چرخش کولر می‌شوند.

قفل شدن یا گیرپاژ موتور کولر آبی به چه معناست؟

اجزای تشکیل دهنده کولر آبی بسیار محدود و ساده هستند. موتور کولر آبی، مهم‌ترین بخش آن است که عمل چرخاندن قفس و تولید جریان هوا را انجام می‌دهد. کولر آبی، یکی از تجهیزاتی است که مدت زمان کوتاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد و سپس تا شروع دوباره فصل گرما، بلا استفاده می‌ماند. بنابراین نگهداری از آن بسیار اهمیت دارد و در صورت نگهداری نامناسب دچار مشکل خواهد شد.

ممکن است زمانی که در فصل تابستان کولر را روشن می‌کنید، متوجه از کار افتادن آن شوید و یا در حین کار، ناگهان کولر دچار مشکل شود. مهم‌ترین دلیل خرابی در کولر، گیرپاژ موتور کولر آبی یا قفل کردن آن (Swamp Cooler Engine Seizing) است. جام کردن یا گیرپاژ موتور کولر آبی در لغت به معنی این است که موتور قفل کرده است. به عبارت دیگر، یک نیرو، مانع چرخش موتور می‌شود. در ادامه به بررسی دلایل بروز این مشکل می‌پردازیم. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر در مورد عیب یابی یا تعمیر انواع کولر آبی به صفحه تعمیر کولر آبی در اصفهان مراجعه فرمایید.

بررسی دلایل قفل شدن موتور کولر آبی

• ممکن است به دلیل اینکه روغن کاری کولر به طور مناسب انجام نشده است، یاتاقان‌ها سفت شده باشند و حرکت آن‌ها دشوار شود.
• ممکن است به دلیل وجود زنگ‌زدگی و یا مانع، چرخش حلزونی، تسمه و شفت به‌راحتی انجام نشود و این مورد سبب اعمال فشار به موتور شود. در این صورت موتور داغ می‌شود و سیم پیچ آن می‌سوزد و در نتیجه موتور قفل می‌کند.
• اگر بوشن و بلبرینگ‌های موتور متصل به موتور کولر نیز سفت باشد، فشار زیادی به کولر وارد می‌شود سبب گیرپاژ کردن موتور کولر آبی می‌شود.
• داغ شدن بیش از حد موتور سبب قفل کردن موتور کولر آبی می‌شود. دلایل مختلفی از جمله گرم شدن هوا و محیط کولر آبی و کارکرد طولانی مدت آن، موجب داغ شدن سیم پیچ‌ها و بروز مشکل در موتور می‌شوند.
• ممکن است خازن موتور کولر آبی خراب شده باشد و این مورد سبب بروز گیرپاژ شود. وظیفه این خازن‌ها، محافظت  از موتور، در برابر جریان اضافه است. با سوختن این خازن‌ها، در لحظه استارت، جریان زیادی به موتور وارد می‌شود.
• ممکن است سیم پیچ راه‌انداز کولر دچار مشکل شده باشد و جام کردن موتور کولر آبی را به همراه داشته باشد.
• ممکن است به دلیل پاشش آب روی موتور کولر، سیم پیچی آن دچار اتصالی شده باشد. این سیم پیچ‌ها یک لایه عایق دارند ولی با گذشت زمان، رطوبت و یا گرمای محیط، این پوشش عایق را از بین می‌برد. در این صورت میان سیم‌پیچ‌های موتور، اتصال کوتاه اتفاق می‌افتد و سیم پیچ‌ها می‌سوزند و موجب قفل شدن موتور کولر آبی می‌شوند.
• اگر در برق کولر نوسان، قطع و وصلی مداوم اتفاق بیفتد، سبب بروز مشکل برای موتور می‌شود. به دلیل اینکه در زمان وصل برق، موتور جریان زیادی را می‌کشد وسیم پیچ‌های آن دچار مشکل می‌شود. برای اینکه جلوی این مشکل را بگیرید، بهتر است استفاده از ترانس‌های محافظ در مسیر برق تغذیه کولر آبی را فراموش نکنید.
• به وجود آمدن مشکل در کلید کولر یا ترمینال داخلی برق کولر آبی نیز، سبب گیرپاژ کردن موتور کولر می‌شود.
• انجام ندادن سرویس دوره‌ای کولر و اقداماتی همچون بررسی سیستم خنک سازی، پمپ آب، تعویض پوشال‌ها و کارکرد مداوم موتور، سبب داغ شدن سیم پیچ‌ها و آسیب به عایق آن‌ها می‌شود و در نهایت با وقوع اتصال کوتاه در سیم پیچ‌ها، موتور می‌سوزد.
• زمانی که تسمه کولر بسیار سفت باشد، فشار زیادی را به موتور وارد می‌کند. این شرایط موجب قفل شدن موتور کولر آبی شده و در نتیجه با اعمال فشار زیاد به شفت موتور کولر می‌سوزد.

راه های جلوگیری از سوختن یا جام موتور کولر آبی

برخی از مردم تصور می‌کنند که پس از راه‌اندازی اولیه کولر، دیگر نباید برای کولر خود کاری را انجام دهند. اما این تصور بسیار غلط است. شما با انجام بازدید ماهانه و دوره‌ای از کولر آبی، جلوی بسیاری از مشکلات مربوط به قفل شدن موتور کولر آبی را می‌گیرید. البته این را هم باید بدانید که نمی‌توانید به طور کامل این موضوع را کنترل کنید؛ چرا که برخی مشکلات پنهان هستند و همچنین هر وسیله‌ای پس از گذشت زمان دچار خرابی می‌شود. ولی با انجام بعضی موارد، تا حدودی می‌توانید از بروز مشکل گیرپاژ موتور کولر جلوگیری کنید.

• شما می‌توانید به صورت ماهانه، روغن کاری کولر و یاتاقان‌ها را انجام دهید.
• در زمان سرویس دوره‌ای باید به بررسی قسمت‌های مختلف کولر آبی بپردازید. سیم کشی‌ها و فیوزها را کنترل کنید. سیستم پمپاژ آب و خنک‌سازی محیط داخلی کولر را بررسی کنید. پوشال‌ها را تعویض کنید و … . با انجام مداوم این اقدامات، می‌توانید از سوختن موتور تا حدی جلوگیری کنید.
• می‌توانید کولر را در محیطی قرار دهید که از تابش مستقیم خورشید دور باشد و یا از سایبان استفاده کنید. در این صورت از گرم شدن بیش از حد کولر، داغ شدن سیم پیچ‌ها و در نهایت سوختن کولر، جلوگیری می‌کنید. 
• باید میزان سفتی تسمه را نیز بررسی کنید و آن را تنظیم نمایید. موتور را روغن کاری کنید، عملکرد قفسه را بررسی کنید و از روان بودن آن مطمئن شوید. در این صورت از بروز فشار زیاد به موتور کولر، جلوگیری می‌کنید و سبب افزایش عمر مفید آن می‌شوید.
• مطمئن شوید که رگلاژ موتور کولر به درستی انجام شده باشد. چرا که اگر رگلاژ نامناسب باشد سبب جام کردن یا قفل شدن موتور کولر خواهد شد.

آشنایی با ساختار موتور کولر آبی

موتورهای مختلفی در کولر آبی مورد استفاده قرار می‌گیرند ولی نوع قفسه‌ای، رایج‌ترین نوع در کولر آبی است. این نوع موتور بسته به مدل و الگوی سیم‌پیچی، به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در این موتورها، تعداد دور سیم‌پیچ‌های موتور نیز برای تعیین میزان توان مصرفی و گشتاور خروجی موتور تاثیر دارد. در این نوع موتورها، برای عملکرد موتور در دو دور مختلف، از یک خازن کولر آبی و یا مقاومت استفاده می‌شود. معمولا نوع خازنی بیشتر طرفدار دارد و رایج‌تر است.

برای راه‌اندازی موتور کولر آبی، دو مکانیزم وجود دارد. مکانیزم اول، استفاده از خازن دائم برای راه‌اندازی و تنظیم دور موتور است. این خازن وارد مدار می‌شود تا جریان کشی اولیه را در زمان راه‌اندازی و تغییر دور موتور، انجام دهد. سپس به مرور زمان، تخلیه جریان روی سیم‌پیچ‌های روتور انجام می‌شود.

برای راه‌اندازی در روش دوم، از یک سیم‌پیچ استفاده می‌شود. این سیم پیچ وارد مدار می‌شود تا جریان اولیه را کنترل کند و پس از رسیدن موتور به سرعت و گشتاور اسمی خود، از مدار خارج می‌شود. در هر دو نوع موتور کولر آبی، خرابی و قفل کردن موتور کولر آبی اتفاق می‌افتد. وجود خرابی در سیم پیچ‌ها، مهم‌ترین دلیل قفل کردن موتور کولر است. برای اطلاعات بیشتر به مقاله اقدامات تعمیر کار موتور کولر آبی مراجعه فرمایید.

جمع بندی

در این مقاله در خصوص دلایل گیرپاژ کردن موتور کولر صحبت کردیم. همانطور که گفته شد، با انجام یک سری کارها می‌توانید تا حدودی این مورد را کنترل کنید. اما در نهایت موتور کولر دچار خرابی می‌شود و به تعمیر نیاز پیدا می‌کند. تیم الوپایپینگ برای قفل کردن موتور کولر آبی به شما کمک خواهد کرد. تنها کافی است که سفارش خود را در وب سایت ما ثبت کنید. همچنین در صورتی که در زمینه تعمیر موتور کولر خود سوالی دارید، می‌توانید در قسمت نظرات با همکاران ما در ارتباط باشید و یا با مشاوران ما تماس بگیرید.