ظرفیت کولر گازی و اهمیت آن در زمان انتخاب کولر گازی 🤔

مدت زمان مطالعه: ۱۲ minutes

ظرفیت کولر گازی مسئله‌ای بسیار مهم است که اگر به‌درستی انتخاب نشود مشکلات زیادی را به دنبال خواهد داشت. از جمله این موارد اخلال در کارکرد دستگاه، وارد کردن فشار دوبرابر بر کمپرسور و مصرف بسیار زیاد برق است. به همین علت لازم است ظرفیت کولر گازی بر حسب استاندارد‌های موجود طبق شرایط ساختمان بررسی شود.
برای انتخاب ظرفیت کولر گازی به دانش، مهارت و کارشناسی نیاز است به این دلیل که وضعیت اقلیمی، محیطی و موقعیت دستگاه باید به طور کامل مورد بررسی قرار بگیرد. در این مقاله قصد داریم ویژگی‌های مهم برای تعیین ظرفیت مناسب کولر گازی را بررسی کنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید. شما همچنین می‌توانید در صورت بروز مشکل در دستگاه خود، برای تعمیر و سرویس کولر گازی از نیروهای متخصص ما در الوپایپینگ کمک بگیرید.

کولر گازی چگونه کار می‌کند؟

امروزه به‌خاطر برتری‌های کولر گازی و قدرت و سرعت خنک‌کنندگی آن نسبت به سایر کولر‌ها از آن استقبال زیادی می‌شود ولی باید توجه داشت که سیستم این نوع کولر پیچیده‌تر از کولر‌های آبی است. سازوکار کولر گازی بر اساس سیستم تبرید مدل‌سازی شده است. در مورد سیستم تبرید می‌توان گفت اصلی‌ترین عامل خنک‌کننده این سیستم، گاز مبرد است. در حقیقت این گاز گرمای محیط را جذب می‌کند و آن را به محیط خارج انتقال می‌دهد که این فرایند باعث ایجاد سرما و خنکی می‌شود. قطعات مختلفی در این زمینه دخالت دارند که در ادامه به‌صورت خلاصه به آن‌ها می‌پردازیم.

قطعات تشکیل دهنده کولر گازی

بهترین راه برای درک سیستم و سازوکار کولر گازی بررسی قطعات تشکیل‌دهنده آن است. کولرگازی اسپلیت (دیواری) بیشترین مصرف خانگی و اداری را دارد که دارای دو بخش اصلی پنل داخلی و پنل خارجی است که در ادامه هر یک از این بخش‌ها را معرفی می‌کنیم. قطعات پنل خارجی که در محیط بیرون نصب می‌شوند شامل: کمپرسور، کندانسور (تقطیرکننده)، فن و شیر انبساط (لوله مویین) هستند. قطعات پنل داخلی که در محیط داخلی نصب می‌شوند شامل: اواپراتور (تبخیرکننده)، فن خنک‌کننده، فیلتر هوا، لوله تخلیه و دریچه هستند.
قبل از آشنایی با اجزای گفته شده در بالا بهتر است با ماده‌ای به نام مبرد آشنا شوید. این ماده ترکیبی است که معمولاً به‌صورت مایع یا گاز وجود دارد. این ترکیب به‌راحتی گرمای محیط را جذب می‌کند و می‌تواند با دیگر اجزاء مانند کمپرسور و اواپراتور ترکیب شده و هوا را خنک کند.

اجزای پنل خارجی

۱ – کمپرسور
به موتور کولر گازی، کمپرسور گفته می‌شود. این قطعه فشار گاز مبرد را بالا می‌برد؛ آن را به یک گاز گرم و پرفشار تبدیل می‌کند و در نهایت آن را به سمت کندانسور هدایت می‌‌کند.

۲ – کندانسور
واحد تقطیر کولر گازی، کندانسور است. چون این قسمت گرمای گاز پرفشار را توسط کویل‌ها و پره‌های کندانسور به بیرون منتقل می‌کند. به همین ترتیب گاز پرفشار مبرد به مایع تبدیل می‌شود. اندازه کندانسور بسته به ظرفیت کولر گازی متفاوت است.

۳- فن
پنل خارجی کولر گازی، یک فن معمولی دارد که دارای سه یا چهار پره است و به‌وسیله یک موتور هدایت می‌شود. این فن در جلوی کمپرسور و سیم‌پیچ کندانسور قرار گرفته است. اگر در زمان طولانی کمپرسور بیش از حد گرم شود و سیم‌پیچ‌های موتور آن سوزانده شود، به کمپرسور و کل سیستم کولر گازی آسیب جدی وارد می‌شود. به همین دلیل گرمای تولید شده در کمپرسور باید به بیرون انتقال یابد. علاوه بر این، برای این که اثر خنک‌کنندگی توسط مبرد درون سیم‌پیچ کندانسور ایجاد شود، مبرد باید خنک شود تا بعد از انبساط، دمای آن به‌اندازه کافی کم شود. هوای اطراف از فضای باز، با چرخش پره‌های فن، جذب می‌شود و به‌وسیله پره‌های آلومینیومی، به کمپرسور و کندانسور انتقال می‌یابد و در نتیجه آن‌ها را خنک می‌کند. پس از آن هوای گرم دوباره به فضای باز انتقال می‌یابد و گردش هوا بدون مانع ادامه پیدا می‌کند.

۴-شیر انبساط
شیر انبساط بخشی از پنل خارجی است که بین دو مجموعه سیم‌پیچ قرار دارد و وظیفه‌ی آن کنترل مقدار مبرد ورودی به اواپراتور است. در حقیقت کار اصلی ایجاد باد خنک را اواپراتور انجام می‌دهد. مایع مبرد باید به‌وسیله شیر انبساط به اواپراتور برسد. عملکرد شیر انبساط شبیه یک سوپاپ اطمینان است. به این صورت که مقدار مایع مبردی که به سمت اواپراتور هدایت می‌شود را مهار می‌کند. به همین ترتیب مقدار استاندارد مبرد را شیر انبساط کنترل می‌کند. البته علاوه بر این، کار دیگر شیر انبساط کاهش دمای مبرد و تقویت خنک‌کنندگی آن نیز است.

اجزای پنل خارجی

۱_اواپراتو
اواپراتور یا واحد تبخیر باعث کاهش ناگهانی فشار مایع مبرد می‌شود که در این صورت مایع مبرد بخار می‌شود و دوباره به شکل گاز در‌می‌آید. به این صورت جریان هوای سردی درون لوله‌های اواپراتور تولید می‌شود. در این میان فن سیستم، تهویه دلخواه هوای محیط داخلی را از روی اواپراتور عبور می‌دهد، آن را خنک می‌کند و دوباره به داخل برمی‌گرداند. پس از آن کمپرسور گاز مبرد را می‌کشد و جریان خنک‌کنندگی را دوباره شروع می‌کند.

۲-فن خنک‌کننده
یک فن خنک‌کننده بلند داخل پنل داخلی قرار دارد که هوای اتاق را می‌مکد. این فن هوای اتاق را مکش می‌کند و آن را به اواپراتور و فیلتر هوا منتقل می‌کند. به همین دلیل دمای هوا را کاهش می‌دهد و همه آلودگی‌های آن را از بین می‌برد. به‌صورت کلی، فن خنک‌کننده کولر گازی، هوای گرم و آلوده اتاق را جذب می‌کند و هوای خنک و تمیز را به وجود می‌آورد. سرعت فن کولر گازی  وابسته به ظرفیت کولر گازی متغیر است زیرا فن آن به یک موتور کوچک چند سرعت متصل است. هنگامی که دمای کولر گازی را با ریموت تنظیم می‌کنیم، این سرعت فن است که تغییر می‌کند.

۳-فیلتر هوا
یکی از بخش‌های مهم پنل داخلی فیلتر هوا است. وظیفه این بخش خروج ذرات خاک از هوای اتاق و کمک به تولید هوای تمیز اتاق می‌باشد. محل قرارگیری فیلتر هوای کولر گازی دقیقاً قبل از اواپراتور است. زمانی که هوای گرم اتاق توسط فن کشیده شود، این هوا نخست از فیلتر هوا و پس از آن از اواپراتور عبور می‌کند. فیلتر هوای کولر گازی به مرور پس از استفاده از کولر کثیف می‌شود و هرچند وقت یک بار باید آن را تمیز کرد. در صورت پاره شدن و یا تغییر شکل یافتن هم باید آن را تعویض کرد.

۴-لوله تخلیه
به دلیل وجود مبرد دمای پایین در اواپراتور، دمای لوله اواپراتور بسیار کمتر از دمای معمولی هوای اتاق است. به همین خاطر بخار آب موجود در هوا متراکم می‌شود و قطراتی مانند شبنم را روی سطح اواپراتور می‌سازد، سپس این قطرات آب از اواپراتور خارج می‌شوند و درون پنل داخلی در یک محیط بسیار کوچک جمع می‌شوند. برای خارج کردن آب از این فضا، باید از لوله تخلیه استفاده کرد. لوله تخلیه کولر گازی به برخی قسمت‌ها در خارج از اتاق که آب در آن‌ها می‌تواند تخلیه شود، متصل است. براین اساس لوله تخلیه باعث از بین بردن قطرات آب جمع‌آوری‌شده درون پنل داخلی می‌شود. نکته قابل توجه این است که درصورتی‌که لوله تخلیه آب کولر گازی مسدود شود، مشکلاتی مانند پرتاب آب و یخ از پنل کولر گازی اتفاق می‌افتد.

۵_دریچه
هوای خنکی که در کولر گازی تهیه می‌شود، توسط دریچه به داخل اتاق انتقال می‌یابد. این دریچه‌ها بر حسب نیاز به تغییر زاویه یا جهت ورود هوا به اتاق کمک می‌کنند. با دریچه‌ها می‌توان حداکثر میزان هوای خنک را به‌راحتی وارد محیط اتاق کرد. به‌طورکلی دو نوع دریچه افقی و عمودی وجود دارد؛ دریچه‌های افقی به یک موتور کوچک وصل شده‌اند و به‌وسیله ریموت می‌توان وضعیت آن‌ها را تنظیم کرد. یعنی می‌توان آن‌ها را در یک موقعیت ثابت قرارداد تا هوای خنک شده در یک جهت خاص انتقال یابد یا اینکه آن را در حالت چرخش قرار داد به گونه‌ای که هوای تازه در تمام اتاق جریان یابد. دریچه‌های عمودی به‌صورت دستی کار می‌کنند و افراد به‌راحتی می‌توانند موقعیت آن‌ها را متناسب با شرایط تغییر دهند.

نکاتی که به آن اشاره شد، تنها بخشی از عملکرد سیستم خنک‌کننده کولر گازی است. با دریافت این اطلاعات و آشنایی جزئی با قطعات و سیستم تهویه دلخواه، مقداری به اهمیت ظرفیت و قدرت هریک از این قطعات در تولید هوای خنک پی می‌بریم.

ظرفیت کولر گازی به چه منظوری است؟

ممکن است تصورتان از ظرفیت کولر گازی این باشد که این ظرفیت بر اساس مقدار خنک‌سازی آن‌ها است، یعنی بعضی از انواع کولر گازی بیشتر از سایر موارد محیط را خنک می‌کنند اما این‌طور نیست. چون تقریباً همه‌ی انواع کولر گازی بر اساس سیستم تبرید ساخته می‌شوند پس درصورتی که کولر گازی دارای نقص فنی یا خرابی نباشد خنک‌سازی همه‌ی آن‌ها برابر است. در حقیقت ظرفیت کولر گازی بر اساس توانایی خنک‌سازی آن با توجه به‌اندازه محیط در مدت زمان مشخص ارزیابی می‌شود، به این صورت که با توجه به ظرفیت معین می‌شود یک کولر گازی در یک ساعت به طور مثال در مساحت ۸۰ مترمربع چند درجه سرما تولید می‌کند تا به مقدار دلخواه خنکی برسد.

در بررسی و انتخاب ظرفیت کولرگازی عبارت BTU به چه معناست؟

British thermal unit  که به اختصار BTU  نامیده می‌شود به معنای واحد اندازه‌گیری و تعیین توانایی خنک‌سازی و سرمادهی کولر گازی بر اساس مساحت و اندازه محیط است. BTU  بالاتر نشان‌دهنده قدرت خنک‌سازی بیشتر کولر گازی است. البته BTU  به عوامل مختلفی بستگی دارد ولی مهم‌ترین عامل مساحت است. از جمله ویژگی‌هایی که برای محاسبه BTU موردتوجه قرار می‌گیرند، عبارت‌اند از:

۱ – موقعیت قرارگیری ساختمان‌های کناری نسبت به مکان قرارگیری کولر

۲ – متراژ

۳ – وضعیت عایق و پنجره‌های دوجداره

۴ – وضعیت آب‌وهوایی محل موردنظر

۵ – ویژگی‌ها و مختصات جغرافیایی ساختمان موردنظر (ساختمان شمالی – جنوبی و …)

۶ – آفتاب‌گیر بودن ساختمان

۷ – موقعیت مکانی در ساختمان (همکف – طبقه میانی – طبقه آخر مشرف به پشت‌بام)

ارزیابی کلی ظرفیت کولر گازی

هرچند تعیین و انتخاب ظرفیت کولر گازی به نظر کارشناس نیاز دارد و فاکتورهای زیادی هستند که باید در این زمینه رعایت شوند ولی در مواردی که محل موردنظر از نظر موقعیت جغرافیایی، شرایط آب‌وهوایی و عایق‌بندی در وضعیت فوق‌العاده‌ای باشد، می‌توان با یک ارزیابی کلی ظرفیت کولر گازی را بر اساس مهم‌ترین فاکتور یعنی مساحت انجام داد. در این راستا برای محاسبه مساحت، به ابعاد مکان نیاز داریم. با داشتن ابعاد، طول و عرض مکان موردنظر را در هم ضرب می‌کنیم و مساحت را به دست می‌آوریم، سپس با توجه به آن در جدول تعیین BTU عدد موردنظر را پیدا می‌کنیم. برای دست‌یافتن به این اطلاعات می‌توانید جدول BTU را داخل گوگل سرچ کنید.

چرا ظرفیت کولر گازی باید رعایت شود؟

مثل مقدار صدای کولر گازی، ظرفیت آن هم موضوع بسیار مهمی است که ممکن است در بسیاری از مواقع موردتوجه قرار نگیرد. در اینجا با بیان چند دلیل اهمیت موضوع را بیان می‌کنیم:

۱ – در مرحله نخست عدم رعایت ظرفیت کولر گازی  مصرف برق را به مقدار زیادی افزایش می‌دهد. هنگامی که BTU  کولر گازی بیشتر از مقدار استاندارد مساحت مکان مورد نظر باشد، این اتفاق می‌افتد. در این صورت بدون نیاز به این حد از خنک سازی مقدار زیادی برق مصرف می‌شود.

۲ – چنانچه ظرفیت کولر گازی از حد استاندارد مساحت کمترباشد، برای خنک کردن محیط، کمپرسور باید بیشتر کار کند. این موضوع باعث فرسایش و خراب شدن کمپرسور می‌شود چون در حالت استاندارد بعد از اینکه دمای محیط به مقدار دلخواه برسد، کمپرسور خاموش می‌شود. اما اگر ظرفیت به درستی رعایت نشود، فشار بیشتری بر کمپرسور وارد می‌شود.

۳ – در صورتی که ظرفیت کولر گازی رعایت نشود مقدار دلخواهی از خنک‌ سازی که مورد نظر افراد است تامین نمی‌شود. پس هنگامی که کولرگازی قدرت خنک کردن محیط بزرگ را نداشته باشد، خنک سازی به خوبی انجام نمی‌شود.

ملاک‌هایی برای انتخاب کولر گازی مناسب

برای اینکه کولر گازی مناسبی انتخاب کنیم، باید نکات فنی و مهم آن را مورد توجه قرار دهیم. البته اکثر مردم برای خرید محصولاتی از قبیل کولر گازی بیشتر به سمت مارک‌های معروف و مدل‌های پرطرفدار می‌روند، بدون اینکه اگاهی کاملی از دستگاه موردنظر داشته باشند ولی باید بدانیم که برای خرید و انتخاب کولرگازی باید به چه نکاتی توجه کنیم.

۱ _ اهمیت کمپرسور
همانطور که در بخش‌های قبلی توضیح دادیم، کمپرسور را به‌عنوان موتور می‌شناسیم. در حقیقت کمپرسور کار پمپاژ و انتقال مبرد به داخل دستگاه را انجام می‌دهد. درصورتی که کمپرسور قدرت بالایی نداشته باشد، سازوکار کولر گازی با مشکل روبه‌رو می‌شود. دقت کنید که سه نوع کمپرسور پرمصرف پیستونی، روتاری و اسکرول در کولر‌های گازی استفاده می‌شوند. هرکدام از این کمپرسورها ویژگی‌هایی دارند. مثلاً کمپرسور پیستونی متعلق به مناطق گرمسیر است و در دمای بالا به‌خوبی کار می‌کند. کمپرسورهای روتاری مناسب مناطق با اقلیم معتدل و رطوبت بالا هستند. کمپرسورهای اسکرول قدرت بسیاری دارند و برای کولرگازی‌های ایستاده بسیار مناسب هستند.

۲ _ تولید باد هوشمند و پر قدرت
امروزه سعی می‌شود مسیر عبور باد از پنل داخلی کولر گازی هوشمند باشد. یعنی باد در مسیری که افراد قرار دارند عبور کند. همچنین عبور باد به‌صورت گردشی به چهار جهت، از دیگر ویژگی‌هایی است که در انتخاب کولر گازی تأثیرگذار است. قدرت پرتاب باد موضوع مهم دیگری در انتخاب کولر گازی است. معمولاً این مقدار در محدوده ۱۵ تا ۲۰ متر است.

۳ – مقدار مصرف انرژی
لازم است در زمان انتخاب و خرید کولر گازی مقدار انرژی مصرفی توسط آن مورد توجه قرار گیرد تا از هدر رفتن انرژی جلوگیری شود.

۴ – ظرفیت کولر گازی
مهم‌ترین نکته در انتخاب کولر گازی ظرفیت آن است. با توجه به نکاتی که در این مقاله گفته شد باید در انتخاب ظرفیت کولر گازی دقت زیادی داشته باشید.

سخن پایانی

در این مقاله درمورد، نحوه تعیین ظرفیت کولر گازی مناسب منزل شما و اجزاء تشکیل‌دهنده کولر صحبت کردیم. به علت تخصصی بودن این مورد بهتر است در این زمینه از یک متخصص کاربلد کمک بگیرید. همچنین در صورتی که پس از خواندن این مقاله سؤالی در این باره داشتید می‌توانید با مشاوران ما در الوپایپینگ تماس بگیرید تا شما را راهنمایی کنند.

سوالات متداول